دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، عصر چهارشنبه اعلام کرد که نمی‌خواهد گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران به «مسیر خشونت‌آمیز» کشیده شود و از مقام‌های ایرانی خواست برای رسیدن به توافق، انعطاف نشان دهند.
دونالد ترامپ که برای نخستین بار از زمان بازگشت به کاخ سفید به خاورمیانه سفر کرده، گفت با شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر، دربارهٔ ایران گفت‌وگو کرده است؛ کشوری که با هر دو طرف این مناقشه، یعنی ایران و ایالات متحده، روابط حسنه دارد.
ترامپ عصر چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت در ضیافت شام رسمی در دوحه، پایتخت قطر، به مقامات قطری گفت: «شما در زمینهٔ مذاکره برای رسیدن به توافق با ایران نیز همکاری نزدیکی با ما دارید؛ که این مسیری بسیار دوستانه‌تر است.»
او افزود: «دو مسیر هست، فقط دو تا. نه سه تا، نه چهار تا، نه پنج تا. یکی دوستانه است، یکی غیردوستانه، و مسیر غیردوستانه، مسیر خشونت‌آمیز است و من آن را نمی‌خواهم. صراحتاً می‌گویم: من آن را نمی‌خواهم. اما آنها باید وارد عمل شوند.»
دونالد ترامپ با تأکید بر تمایل کشورش به حل‌وفصل مسالمت‌آمیز تنش‌ها با ایران، گفت که خواهان پیشرفت و شکوفایی مردم ایران است و از نقش قطر در این مسیر قدردانی کرد.
او افزود که دستیابی به توافق با ایران، «می‌تواند جان میلیون‌ها نفر را نجات دهد.»
رئیس‌جمهور ایالات متحده روز چهارشنبه نیز، پیش از سخنانش در ضیافت شام رسمی در دوحه، ابراز امیدواری کرد که تلاش‌های دیپلماتیک دربارهٔ برنامه هسته‌ای ایران به نتیجه برسد، هرچند در عین حال بر اجرای سخت‌گیرانه تحریم‌ها تأکید کرد.
رئیس‌جمهور آمریکا گفت: «اوضاع واقعاً جالبی است. حس می‌کنم همه‌چیز به‌خوبی پیش خواهد رفت».
دولت ترامپ تاکنون چهار دور مذاکرهٔ هسته‌ای با تهران برگزار کرده و رئیس‌جمهور آمریکا گفته که تلاش دارد از حمله نظامی احتمالی اسرائیل به برنامه هسته‌ای ایران جلوگیری کند.
استیو ویتکاف، فرستادهٔ ویژهٔ آمریکا که سرپرستی هیئت آمریکایی در مذاکرات ایران را بر عهده دارد نیز اکنون برای سفر رسمی در قطر به سر می‌برد.
دو طرف، آمریکا و ایران، توافق کرده‌اند که گفت‌وگوها برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای ادامه پیدا کند. ترامپ تاکنون دربارهٔ جزئیات مورد نظر خود اظهارنظر نکرده، جز اینکه تأکید کرده ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.
در همین حال، دولت ترامپ در هفته‌های اخیر تحریم‌هایی را علیه شماری از نهادها و افراد مرتبط با صنعت نفت و برنامه هسته‌ای ایران اعمال کرده است.
ترامپ: تهران به حمایت از گروه‌های نیابتی پایان دهد
ترامپ در همین روز در نشست سران کشورهای عرب خلیج فارس در ریاض نیز گفت: «می‌خواهم با ایران توافق کنم. اگر ممکن باشد، می‌خواهم کاری انجام دهم.»
رئیس‌جمهور آمریکا در این نشست گفت که قصد دارد با ایران بر سر برنامه هسته‌ایش توافق کند، «اما برای اینکه این اتفاق بیفتد»، جمهوری اسلامی «باید حمایت از تروریسم را متوقف کند و سلاح هسته‌ای نداشته باشد».
دونالد ترامپ در نشست شورای همکاری خلیج فارس گفت: او فوراً می‌خواهد با ایران «توافق» کند تا برنامه هسته‌ایش را متوقف کند، اما تهران باید به عنوان بخشی از هرگونه توافق احتمالی، به حمایت خود از گروه‌های نیابتی در سراسر منطقه پایان دهد.
او در این نشست که به میزبانی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در ریاض برگزار شد، اظهار داشت: «ایران باید حمایت از تروریسم را متوقف کند، به جنگ‌های نیابتی خونین خود پایان دهد و به طور دائم و قابل راستی‌آزمایی دستیابی به سلاح هسته‌ای را متوقف کند. آنها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند».
ایالات متحده و ایران از اوایل ماه گذشته در چهار دور مذاکرات برای دستیابی به توافقی در مورد برنامه هسته‌ای تهران شرکت کرده‌اند. آقای ترامپ بارها گفته که معتقد است دستیابی به یک توافق ممکن است، اما این پنجره در حال بسته شدن است.
فشار رئیس‌جمهور ایالات متحده به ایران برای توقف حمایت از حماس در غزه، حزب‌الله لبنان و حوثی‌ها در یمن در حالی ادامه دارد که نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در ۱۹ ماه گذشته و پس از حملهٔ حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، با شکست‌های گسترده‌ای روبرو شده‌اند.
آقای ترامپ در بخش دیگری از اظهارات روز چهارشنبه خود افزود که به اعتقاد او، اکنون زمان «برای آینده‌ای آزاد از چنگال تروریست‌های حزب‌الله» فرا رسیده است.
آقای ترامپ گفت: «اگر این کار انجام شود، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر می‌توانند کشور مؤثر لبنان را بازسازی کنند».
حزب‌الله پس از جنگ سال گذشته خود با اسرائیل که در آن بسیاری از رهبران ارشدش کشته شدند، و به‌دنبال از دست دادن متحد اصلی خود، بشار اسد در سوریه، به شدت تضعیف شده است. سوریه به شاه‌راهی برای ارسال اسلحه از سوی ایران به گروه حزب‌الله تبدیل شده بود.
ایران «مخرب‌ترین نیرو در خاورمیانه»
آقای ترامپ روز سه‌شنبه در همایش تجاری در ریاض، از ایران با عنوان «مخرب‌ترین نیرو در خاورمیانه» یاد کرد و گفت که رژیم ایران «رنجی غیرقابل تصور در سوریه، لبنان، غزه، عراق، یمن و فراتر از آن» به بار آورد.
او در عین حال گفت که از «دشمنی‌های دائمی» خوشش نمی‌آید و از تهران خواست که بر سر برنامه هسته‌ایش با واشینگتن به توافق برسد.
آقای ترامپ افزود: «اگر رهبران ایران این شاخه زیتون را رد کنند و به حمله به همسایگان خود ادامه دهند، ما چاره‌ای جز اعمال فشار حداکثری شدید نخواهیم داشت و صادرات نفت ایران را همانند گذشته به صفر خواهیم رساند.»
در همین حال شبکه فاکس‌نیوز ویدئوی جدیدی از دونالد ترامپ منتشر کرد که بامداد سه‌شنبه هنگام عزیمت او به عربستان ضبط شده است.
آقای ترامپ به این شبکه تلویزیونی می‌گوید: «ایران ورشکست شد چون من [در دور اول ریاست‌جمهوری] تحریم‌های ثانویه اعمال کردم.»
او با تأکید بر اینکه «آنها برای حماس پول نداشتند، برای حزب‌الله پول نداشتند» بار دیگر دولت جو بایدن را متهم کرد که «اجازه داد آنها خیلی ثروتمند شوند».
عراقچی: اظهارات ترامپ فریبکارانه است
در همین حال، وزیر خارجه جمهوری اسلامی به اظهارات روز سه‌شنبه رئیس‌جمهور آمریکا در مورد ایران واکنش نشان داد و آن را «فریبکارانه» خواند.
عباس عراقچی روز چهارشنبه در حاشیه نشست هیئت دولت مدعی شد که «مردم ایران مسیر داشتن کشوری آزاد، مستقل، مردم‌سالار و پیشرفته را انتخاب کرده‌اند».
او در ادامه ادعای خود، آمریکا را «عامل مشکلات اقتصادی» ایران دانست و گفت که این کشور «با فشارها، تحریم‌ها و تهدیدات نظامی مانع پیشرفت کشور ما شده است».
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که به گواه بسیاری از شاخص‌ها، انتخابات در ایران آزاد نبوده و بسیاری از مقام‌های کلیدی از سوی رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌شود که بیش از سه دهه است در قدرت قرار دارد و به هیچ نهادی پاسخگو نیست.
عباس عراقچی همچنین گفت که «طرف مقابل بداند که سیاست فشار حداکثری قبلاً شکست خورده است» اما درعین حال دربارهٔ مذاکرات با آمریکا گفت:« منتظر اعلام زمان و مکان دور بعدی مذاکرات از سوی مقامات عمان هستیم؛ رویکرد ما پیگیری مذاکره است.»
ایران که به‌دلیل سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای خود سال‌هاست هدف تحریم‌های شدید آمریکا و بین‌المللی قرار دارد با مشکلات گسترده اقتصادی، کمبود انرژی، بحران محیط زیست و انزوای جهانی روبروست.
رئیس‌جمهور آمریکا روز سه‌شنبه با اشاره به عقب‌ماندگی ایران در دوران نظام جمهوری اسلامی گفته بود که «ایران دهه‌ها به خاطر بی‌توجهی و سوءمدیریت، گرفتار بی‌برقی‌های چند ساعته روزانه شده است که همیشه در مورد آن می‌شنوید».
آقای ترامپ تأکید کرد: «رهبران ایران زمین‌های سرسبز را به بیابان‌های خشک تبدیل کرده‌اند، همان‌طور که مافیای فاسد آب، اسم آن مافیای آب است، باعث خشکسالی‌ها و رودخانه‌های خشک شده است. آنها ثروتمند می‌شوند، اما چیزی نصیب مردم نمی‌شود».
به گفته او، «در حالی که کشورهای عربی روی تبدیل شدن به ستون‌های ثبات منطقه‌ای و تجارت جهانی تمرکز کرده‌اند، رهبران ایران روی دزدیدن ثروت مردم خود، تامین مالی تروریسم و خونریزی در خارج متمرکز شده‌اند».
