سازمان حقوق بشر ایران، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر، کانون مدافعان حقوق بشر و ده‌ها نهاد حقوق بشری دیگر با انتشار نامه‌ای خواستار توقف اعدام شهروندان افغان در ایران شدند.
در این نامه که به امضای ۸۴ نهاد حقوق بشری رسیده و روز چهارشنبه ۱۴ خرداد منتشر شد، آمده که اعدام شهروندان افغان در ایران نسبت به سال‌های گذشته افزایش چشمگیری داشته است.
در سال ۲۰۲۴ میلادی دست‌کم ۸۰ مرد افغانستانی در ایران اعدام شدند که نسبت به سال قبل از آن سه برابر شده است.
امضاکنندگان این نامه می‌گویند دادرسی‌ها، به‌ویژه دادرسی اتهام‌هایی که می‌تواند منجر به صدور حکم اعدام شود، در نظام قضایی جمهوری اسلامی به‌طور غیرعادلانه و اغلب بر مبنای اعترافات زیر شکنجه صورت می‌گیرد.
محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، در این زمینه گفت: «شهروندان افغانستانی که در ایران زندگی می‌کنند، جزو ضعیف‌ترین اقشار جامعه و کم‌هزینه‌ترین قربانیان ماشین اعدام جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند، ماشین اعدامی که هدفش هراس‌افکنی در جامعه و حفظ نظام است».
او افزود: «حکومت با ترویج گفتمان افغانستانی‌ستیزی راه را برای اعدام‌های بیشتر هموار می‌کند. مردم ایران، نهادهای مدنی و جامعه جهانی باید با واکنش قوی، هزینهٔ سیاسی اعدام افغانستانی‌ها را بالا ببرند و برای توقف این اعدام‌ها تلاش کنند».
بسیاری از شهروندان افغان که در ایران اعدام شده‌اند به اتهام قاچاق مواد مخدر یا قتل دستگیر شده بودند.
امضاکنندگان نامه یاد شده از تمام نهاد‌ها و فعالان حقوق‌بشری، کنشگران سیاسی و عموم مردم خواسته‌اند «تا به هر نحو ممکن اعتراض خود را به اعدام شهروندان افغانستانی نشان دهند».
آن‌ها همچنین از جامعه جهانی خواسته‌اند تا با واکنش مناسب مانع از ادامه این روند شود.
بر اساس گزارش سازمان عفو بین الملل، ایران پس از چین بالاترین میزان آمار اعدام را در جهان دارد.
