پاکستان روز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت اعلام کرد اطلاعاتی «معتبر» در اختیار دارد که نشان می‌دهد هند قصد دارد در چند روز آینده به این کشور حمله کند.
هم‌زمان، مواردی از تبادل آتش میان نیروهای دو کشور گزارش شده و پاکستانی‌ها در پی دستور دولت هند برای ترک کشور، در حال بازگشت به وطن خود هستند. این دستور پس از حملۀ مرگبار هفتۀ گذشته در منطقهٔ جامو و کشمیر صادر شد؛ حمله‌ای که به کشته شدن ۲۶ غیرنظامی منجر شد.
در پی این حمله در منطقهٔ پَهَلگام، تنش‌ها میان این دو رقیب هسته‌ای افزایش یافت. هند، پاکستان را به حمایت از این حمله متهم کرد و پاکستان این ادعا را رد کرد. این بحران، روابط دو کشور را به بالاترین سطح تنش از سال ۲۰۱۹ رسانده است؛ زمانی که پس از یک بمب‌گذاری انتحاری، دو طرف در آستانۀ جنگ قرار گرفتند.
حمله مرگبار به گردشگران در منطقه مورد مناقشه کشمیر در هفته گذشته تنش‌ها میان هند و پاکستان را به‌شدت افزایش داده است. هند، پاکستان را به حمایت از این کشتار متهم کرده و پاکستان این اتهام را رد کرده است.
نگاهی به رقبای هسته‌ایِ همسایه
این دو کشور همسایۀ مسلح به سلاح هسته‌ای روابط دیپلماتیک خود را کاهش داده، تهدید به تعلیق معاهدات کلیدی کرده و اتباع یکدیگر را اخراج کرده‌اند.
این وضعیت بزرگ‌ترین فروپاشی روابط دو کشور از سال ۲۰۱۹ به‌شمار می‌رود؛ زمانی که یک بمب‌گذار انتحاری با خودرو، ۴۰ سرباز هندی را در کشمیر کشت. در آن واقعه، هند پاکستان را مقصر دانست و پاکستان آن را انکار کرد.
حالا هند تلویحاً از احتمال حملۀ نظامی محدود و قریب‌الوقوع سخن گفته و پاکستان نیز اعلام کرده که در صورت حمله، پاسخ نظامی خواهد داد.
آسوشیتدپرس در این گزاش نگاهی انداخته است به توان هسته‌ای دو کشور و آن‌چه ممکن است پیش رو باشد:
هر دو کشور دارای سلاح هسته‌ای‌اند؛ اما برای بازدارندگی
هند و پاکستان طی سال‌ها زرادخانه‌های هسته‌ای خود را گسترش داده‌اند، اما هدف اصلی این سلاح‌ها بازدارندگی از جنگ است، نه آغاز آن.
هند سیاست «عدم استفادۀ نخست» از سلاح هسته‌ای را دنبال می‌کند، به این معنا که تنها در صورت حملۀ هسته‌ای به نیروها یا سرزمین‌هایش، با سلاح هسته‌ای پاسخ خواهد داد.
اما پاکستان سیاست متفاوتی با عنوان «بازدارندگی در تمام طیف» دارد که شامل استفاده از تسلیحات هسته‌ایِ تاکتیکی برای مقابله با تهدیدهای هسته‌ای و حملات نظامی متعارف از سوی رقیب بزرگ‌تر، قوی‌تر و ثروتمندتر منطقه‌ای است.
پاکستان می‌گوید اگر احساس کند با تهدیدی حیاتی روبه‌رو است، استفادۀ نخست از سلاح هسته‌ای منتفی نیست. با این حال، آغاز جنگ هسته‌ای از سوی پاکستان پرهزینه خواهد بود، چراکه در برابر توان نظامیِ برتر هند قرار دارد و سه جنگ متعارف را در گذشته باخته است.
هیچ‌یک جزئیات زرادخانۀ طرف مقابل را نمی‌داند
هیچ‌کدام از دو کشور اطلاعات دقیقی از نوع و تعداد سلاح‌های هسته‌ای طرف مقابل ندارد. هند اولین آزمایش هسته‌ای خود را در سال ۱۹۷۴ انجام داد و پاکستان در سال ۱۹۸۸.
مراکز مطالعاتی می‌گویند پاکستان حدود ۱۷۰ کلاهک هسته‌ای دارد و هند ۱۷۲. برخی تحلیل‌ها شمار کلاهک‌های پاکستان را حتی تا ۲۰۰ عدد برآورد می‌کنند.
با وجود دهه‌ها دشمنی و بی‌اعتمادی، هند و پاکستان عضو توافقی هستند که حمله به تأسیسات هسته‌ای یکدیگر را ممنوع می‌کند. آن‌ها هرسال در ماه ژانویه فهرستی از تأسیسات هسته‌ای خود را با هم ردوبدل می‌کنند و این کار را ۳۴ سال پیاپی است که انجام داده‌اند.
با این حال، هیچ‌یک از دو کشور عضو «معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» (NPT) نیستند.
هر دو طرف حملات محدود و هدفمند را ترجیح می‌دهند
رویارویی‌های پیشین میان هند و پاکستان معمولاً شامل حملات هدفمند و واکنش‌های محدود بوده که به‌تدریج شدت یافته و امکان عقب‌نشینی و کاهش تنش را فراهم کرده‌اند. درگیری‌های مرزی میان دو کشور رایج است.
اما این بار فشار داخلی زیادی بر هند برای پاسخگویی وجود دارد، چون اکثر قربانیان حملۀ اخیر هندی بوده‌اند.
در سال ۲۰۱۹، پس از حملۀ انتحاری، هند یک حملۀ هوایی به اردوگاهی آموزشی در پاکستان انجام داد. پاکستان اعلام کرد که دو جنگندۀ هندی را در کشمیر سرنگون کرده و یک خلبان را اسیر کرده است. این خلبان بعداً آزاد شد و اوضاع رو به آرامش رفت.
این ماجرا نشان داد که هند حاضر است برای حمله وارد حریم هوایی پاکستان شود؛ چیزی که سطح جدیدی از واکنش را تعریف کرد.
در بحران کنونی، هنوز اقدام بزرگی روی نداده، اما پاکستان می‌گوید جنگنده‌های هندی را در حریم هوایی خود دیده و پهپادهای جاسوسی هند را سرنگون کرده است.
احتمالاً پاسخ نظامی دو طرف در امتداد خط کنترل (مرز عملیاتی در کشمیر) و هدف قرار دادن زیرساخت‌های ارتش یا محل‌های استقرار شبه‌نظامیان خواهد بود. اما این تاکتیک ریسک محاسبۀ اشتباه دارد، چون هرگونه تلفات می‌تواند احساسات داخلی را تشدید کند.
واکنش جامعۀ جهانی
با توجه به جنگ‌های جاری در خاورمیانه و اوکراین و نابسامانی اقتصادی جهانی، جامعۀ بین‌المللی علاقه‌ای به یک جنگ جدید در جنوب آسیا ندارد.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، گفته است با هند و پاکستان تماس خواهد گرفت و از دولت‌های دیگر نیز خواسته برای آرام‌کردن اوضاع وارد عمل شوند.
هم‌پیمانان ثروتمند پاکستان در حوزۀ خلیج فارس نیز خواهان ثبات و امنیت شده‌اند و هند نیز با اعضای گروه ۷ دربارۀ بحران در تماس بوده است، یعنی هفت کشور صنعتی و پیشرفتهٔ جهان است که در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی همکاری نزدیک دارند: آلمان، کانادا، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، ایتالیا، ژاپن و بریتانیا.
چین هم که مهم‌ترین بازیگر منطقه‌ای است، از دو طرف خواسته خویشتنداری کنند. سازمان ملل متحد نیز از هند و پاکستان خواسته تنش‌زدایی کنند.
در مجموع و به‌طور خلاصه، هیچ‌کس خواهان جنگ دیگری نیست.
