ایران و آمریکا سومین دور مذاکرات دربارۀ برنامۀ هستهای جمهوری اسلامی را در مسقط پایتخت عمان برگزار کردند.
عراقچی میگوید احتمالاً از جلسۀ بعدی کارشناسان انرژی اتمی نیز به مذاکرات اضافه خواهند شد و یک مقام ارشد دولت آمریکا هم میگوید هنوز کار زیادی برای رسیدن به توافق باقی مانده، «اما پیشرفت بیشتری حاصل شده است».
وزارت خارجه عمان روز شنبه ششم اردیبهشت اعلام کرد «دور بعدی این مذاکرات هفتۀ آینده ادامه خواهد یافت و یک نشست سطحبالا بهطور موقت برای سوم ماه مه (شنبه ۱۳ اردیبهشت) برنامهریزی شده است».
ریاست هیئتهای ایرانی و آمریکایی در این دور از مذاکرات نیز همچون دو دور پیشین با عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، و استیو ویتکاف، نمایندۀ ویژۀ دونالد ترامپ، بود.
عباس عراقچی پس از این نشست فضای مذاکره را «بسیار جدیتر» از قبل توصیف کرد و افزود این جدیت «فضایی ایجاد میکند که ما امیدوار باشیم که میشود پیشرفت کرد. البته این امیدواری ما همچنان بهشدت محتاطانه است».
بهگفتۀ وزیر خارجه ایران، در نشست امروز کارشناسان اقتصادی برای نخستین بار حضور داشتند و احتمال دارد از جلسه بعدی کارشناسان انرژی اتمی نیز به تیم مذاکرات اضافه شوند.
وزیر خارجه ایران همچنین گفت «دو طرف ارادۀ خود را برای پیشرفت نشان دادند»، اما تأکید کرد «برخی مواقع اراده به تنهایی کافی نیست و ممکن است اختلافات به اندازهای جدی باشد که مانع از دستیابی به نتیجه شود.»
بهگفتۀ عراقچی، دو طرف همچنان در «موضوعات کلان و جزئیات» اختلافاتی دارند و «برخی اختلافات جدی است و برخی دیگر پیچیدگیهای خاص خود را دارد، اما امیدواریم روند مذاکرات به سرعت پیش برود. حرکت تا اینجا خوب بوده است.»
یک مقام ارشد دولت آمریکا نیز پس از برگزاری دور سوم مذاکرات در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه این دور از گفتوگوها «مثبت و سازنده» توصیف کرد.
بهگزارش این خبرگزاری، این مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، همچنین افزود: «آخرین دور گفتوگوهای مستقیم و غیرمستقیم بیش از چهار ساعت به طول انجامید.»
عباس عراقچی نیز پس از پایان مذاکرات گفت گفتوگو بین دو طرف «عمدتاً» بهشکل غیرمستقیم بوده است.
مقام ارشد دولت آمریکا همچنین گفت که «هنوز کار زیادی برای رسیدن به توافق باقی مانده، اما پیشرفت بیشتری برای دستیابی به توافق به دست آمد.»
براساس این گزارش، دو طرف توافق کردند که دور بعدی مذاکرات در اروپا برگزار شود.
در دور سوم مذاکرات در روز شنبه ششم اردیبهشت، گروههای کارشناسی و فنی برای گفتوگو پیرامون طرح توافق نیز حضور داشتند.
پیشتر گزارش شده بود که مایکل آنتون، مدیر برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا، مسئول گروه فنی از سوی ایالات متحدهد و مجید تختروانچی، معاون وزیر خارجه ایران، ریاست تیم کارشناسی تهران را برعهده دارد.
«یک منبع آگاه» به سیانان گفته است که تیم مذاکرهکننده آمریکا شامل حدود ۱۲ کارشناس در سطح کاری از نهادهای مختلف دولتی آمریکا دارد خواهد بود و دربارهٔ جزئیات دقیقتر مسیر دستیابی به یک توافق هستهای جدید، از جمله احتمال کاهش تحریمها و محدودیتهای برنامه هستهای ایران، گفتوگو میکنند.
خبرگزاری ایرنا که پیشتر اعلام کرده بود این دور از گفتوگوها مانند دو دور پیشین برای یک روز برنامهریزی شده است، از پایان گرفتن دور سوم طبق برنامه خبر داد.
این سومین دور مذاکرات سطح عالی و همچنین اولین دور مذاکرات تیمهای کارشناسی دو طرف است.
پس از دومین دور مذاکرات که آخر هفته گذشته در رم برگزار شد، دو طرف توافق کردند گفتوگوها را ادامه دهند. انتظار میرود محور اصلی مذاکرات بر موضوع غنیسازی اورانیوم ایران متمرکز باشد.
بر اساس توافق هستهای تاریخی که در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ حاصل شد، ایران مجاز به غنیسازی اورانیوم تا سطح حداکثر ۳٫۶۷ درصد و نگهداری ذخایری تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم بود. اما پس از آنکه دونالد ترامپ، در دوره پیشین ریاستجمهوری خود در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از توافق خارج کرد، تهران نیز به تدریج از تعهدات خود عقبنشینی کرد.
بیشتر در این باره: ترامپ: توافق موجب صرفهجویی میلیاردها دلار برای ایران میشوددرپی این روند، میزان غنیسازی اورانیوم در ایران به ۶۰ درصد افزایش یافت و ذخایر اورانیوم ایران اکنون از ۸۰۰۰ کیلوگرم فراتر رفته است. ایران همچنان تأکید دارد که به دنبال برنامه تسلیحات هستهای نیست، اما از کنار گذاشتن کامل فناوری هستهای غیرنظامی خودداری میکند.
ایران بر این مسئله پافشاری کرده است که حفظ برنامهٔ غنیسازی اورانیوم برایش کلیدی است. با این حال، ویتکاف موضوع را پیچیدهتر کرده و ابتدا در یک مصاحبهٔ تلویزیونی پیشنهاد داده که ایران میتواند اورانیوم را تا سطح ۳٫۶۷ درصد غنی کند، اما بعدتر گفته که باید همهٔ غنیسازیها متوقف شود. این خواسته که تمامی غنیسازیها «باید» متوقف شود، از سوی مارکو روبیو، وزیر خارجهٔ آمریکا، نیز تکرار شده است.
با این حال، به گفته ناظران، در روزهای اخیر نشانههایی از انعطافپذیری از سوی ایران دیده شده است. به نوشته خبرگزاری آلمان، گفته میشود تهران آمادگی دارد به الزامات فنی توافق سال ۲۰۱۵ بازگردد و دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را در تأسیسات هستهای خود دوباره فعال کند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در تازهترین سخنان خود در این مورد گفته است که مذاکرات در بالاترین سطح جریان دارد و توافق میتواند میلیاردها دلار برای ایران صرفهجویی داشته باشد. او تاکید کرد که تنها هدف، جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است.
اما در همین حال، در مذاکرات هستهای ایران و آمریکا، برنامه موشکی ایران به گفته یک مقام ایرانی «بزرگترین مشکل» باقیمانده است. این مقام به رویترز گفت که آمریکا موضع تهران را مبنی بر عدم توقف کامل غنیسازی و عدم تحویل تمام ذخایر اورانیوم غنیشده را پذیرفته، اما درباره برنامه موشکی اختلاف جدی وجود دارد.
در واکنش به این خبر رویترز، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز شنبه آن را رد کرد و گفت که «موضوع توان دفاعی و موشکی کشور در مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا مطرح نبوده و نیست.»
درپی آغاز این دورهای جدید از مذاکرات ایران و آمریکا، ارزش پول ملی ایران، پس از رسیدن به پایینترین سطح تاریخی خود که بیش از یک میلیون ریال برای خرید یک دلار لازم بود، مقداری بهبود یافته است.